کد مطلب:106461 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:149

خطبه 076-نکوهش رفتار بنی امیه











[صفحه 457]

از سخنان امام (ع) است كه درباره رفتار نادرست بنی امیه، با ناراحتی تمام ایراد فرموده بنی امیه میراث محمد (ص) را (كه من خود وارث آن حضرت هستم) اندك اندك و با منت به من می دهند (چنان كه به هنگام دوشیدن شتر شیری كه حق بچه شتر است مختصری را به بچه شتر داده و بیشتر را برای خود بر می دارند). بخدا سوگند اگر زنده بمانم و بر آنها دست یابم، بدان سان كه قصاب شكنبه خاك آلود پر كثافت را بدور می اندازد، بنی امیه را از حكومت و فرمانروایی عزل كرده، طردشان خواهم كرد. بنا به روایتی جمله الوذام التربه، التراب الوذمه آمده است، كه البته فرق چندانی در معنی ندارند. سیدرضی در معنای سخنان امام (ع) فرموده است منظور از لیفوقوننی این است كه اندكی از مال بیت المال را به من داده اند، چنان كه در هر مرتبه از دوشیدن شتر اندكی شیر به بحه حیوان می دهند، و بدین قصد كه شتر اجازه دهد تمام شیرش را بدوشند. و الوذام، جمع وذمه احشای داخلی حیوان، مانند شكنبه، جگر و امثال اینهاست كه به خاك آلوده شده باشد. امام (ع) لفظ تفویق را برای بخشش اندك فرماندار كوفه سعید بن عاص، استعاره آورده اند وجه شباهت در هر دو مورد بخشش اندكی است كه در دفعات م

كرری صورت می گیرد چنان كه به بچه شتر مختصری از شیر مادر را می دهند و سپس او را كنار می زنند و شیر شتر را می دوشند. باز مجددا بچه شتر را می آورند مختصری از شیر مادر را می دهند و باز كنار می زنند، و مابقی شیر شتر را می دوشند حضرت مال اندكی كه از جانب امیر كوفه برای وی ارسال شده بود به شیر مختصری كه به بچه شتر می دهند تشبیه كرده، و لفظی كه در دوشیدن شتر به كار می رود برای بخشش مال اندك استعاره آورده است. مقصود از تراث محمد (ص) فوایدی است كه به بركت وجود پیامبر(ص) برای مسلمین حاصل شد كه در لغت به مال متروكه میت اطلاق می شود. پس از اظهار ناراحتی شدید از برخورد نادرست سعید بن عاص، سوگند یاد می كند كه در صورت زنده ماندن، بنی امیه را از ریاست و حكومت بر مسلمین محروم خواهد كرد. كلمه نفض را برای دور كردن آنها از پایگاه قدرت، استعاره به كار برده است بر كنار كردن بنی امبه را از امور اجرایی تشبیه كرده است به آنچه قصاب از احشا و اعضای داخلی بدن حیوان را به دور می اندازد و به خاك مالیده می شود. عباراتی كه از امام (ع) در این كلام آمده است به روایت صحیح همین بود كه ما (شارح) نقل كردیم نقل دومی هم در مقام روایت شده است كه قابل

قبول روایت دیگری درباره این كلام امام (ع) با كمی نقصان و زیادی به طریق ذیل نقل شده است. و مفهوم آن این است: هنگامی كه سعید بن عاص از جانب عثمان امیر كوفه بود برای حضرت هدیه كوچكی فرستاد حضرت ناراحت شد و فرمود: به خدا سوگند سعید بن عاص همچنان فرمانبردار و غلام عثمان است. بنی امیه آنچه خداوند به پیامبرش بخشیده است. مثل سهم بیوه زنان و پا برهنگان برای ما می فرستند، بخدا سوگند اگر زنده بمانم و توفیق یابم چنان كه قصاب شكنبه و جگر گوسفند را به دور اندازد و به خاك مالیده شود، آنها را از فرمانروایی به دور خواهم كرد.


صفحه 457.